ايمني و بهداشت محيط كار

بشر از زماني كه خود را شنا خته، در پي تلاش و فعاليت بوده و طبيعتاً در مسير زمان، تحولاتي را پشت سر گذاشته است.

در دوره‎هايي كه زندگي بشر از شكار و صيد و يا كشاورزي تأمين مي‎شده، به سبب سادگي ابزار، عوارض وابسته به شغل (ايمني و بهداشت محيط كار) ناچيز بوده است و در اكثر موارد از چند خراش يا زخم ساده يا حدا كثر شكستگي اعضاء تجاوز نمي‎كرده است، ولي بتدريج كه صنعت پيشرفت كرد و نيروي محركه مكانيكي الكتريكي بوجود آمده ، خطرات نيز به همان نسبت افزايش يافت.

با وقوع انقلاب صنعتي در سالهاي بين 1760 تا 1830 در انگلستان و سرايت آن به ديگر كشورهاي اروپايي، نيروي محركه مكانيكي و الكتريكي وبوجود آمد با گسترش اختراعات و اكتشافات به تدريج كارهاي دستي، ماشيني شد.

استفاده از انرژيهاي ماهيچه‎اي، حيوانات، باد و جريان آب به حداقل رسيد و استفاده از انرژي جريان الكتريسيته، انرژي بخار (از طريق ماشين بخار و توربين بخار) و انرژي سوخت (گازهاي ناشي از سوخت بنزين و گازوئيل) افزايش يافت و جايگزين آنها شد.

انقلاب صنعتي با اختراع ماشين بخار (1782) توسط «جيمز وات» آغاز شد و جهشي در صنايع نساجي و به دنبال آن در صنايع ديگر در انگلستان ايجاد كرد. سپس با اختراع وسايل ماشيني متعدد (به منظور تغيير و تبديل انرژي) به سرعت در تمام اروپا و آمريك او بعد هم در نقاط ديگر جهان گسترش يافت.

در نتيجة انقلاب صنعتي و اختراع و تكامل ماشينهاي توليد جديد، محيط كار از خانه‎ها و كارگاه‎هاي كوچك به كارخانه‎ها كشانده شد و صنعت چهره جديدي به خود گرفت.

هرچند انقلاب صنعتي براي انسان آسايش زيادي در زندگي به همراه آورد و باعث گسترش پيشرفت در كليه مظاهر و شئون حيات شد، ليكن اين دگرگونيها جنبه‎هاي منفي نيز به دنبال داشت كه مهمترين آنها حوادث صنعتي، سروصدا، آلودگي محيط زيست و آلودگي هواست.

دربارة‌ پيشگيري از حوادث صنعتي بايستي اذعان داشت كه بشر با قيمتي گزاف و دردناك تجربه اندوزي كرده است. اوايل قرن نوزدهم با اوج انقلاب صنعتي و ورود ماشين در عرصه توليد، تغييرات شگرف، وسيع و همه جانبه‎اي در شيوه زندگي و اوضاع اقتصادي، صنعتي، اجتماعي و فرهنگي مردم جهان پديدار شد.

اولين قانون كار را فرانسه در خصوص كارخانه‎ها و كارگاه‎هايي كه ار انرژي مكانيكي استفاده مي‎نمودند و يا كار بطور مداوم در آنها صورت مي‎گرفت، مدون ساخت و همين قانون يك نظام بازرسي را در كارخانه‎هايي كه داراي 20 كارگر بودند پيش‎بيني نمود، معذالك قوانين لازم در خصوص حفاظت فني و واقعي كلمه تا سال 1839 تدوين نگرديد.

در بخشنامه‎اي به تاريخ 28 مه 1845 وزير كشور و دارايي پروس توصيه نمودند كه براي كارخانه‎ها بازرسان طبي تعيين شود. در سال 1853 براي مراكز صنعتي دوسلدرف- اكس لاشاپل و آرنسبرگ، بازرساني از سوي دولت، انتخاب و موظف شدند كه به امور حفاظتي و نيز سلامت كارگران جوان رسيدگي كنند.

حمايت عمومي از كارگران، در مقابل حوادث و بيماري‎هاي ناشي از كار، با تدوين قوانيني بوسيله كنفدراسيون آلمان شرقي در سال 1869 تأمين شد و سپس در سال 1872 يك نظام بازرسي حفاظت و بهداشت كار بطور كلي، در پروس و تقريباً در همان دوره در ايالات صنعتي ساكس و باد بوجود آمد.

به موجب قانون امپراطوري مصوب 15 ژوئيه 1878، بازرسي كارخانه‎ها در كليه ايالات آلمان اجباري گرديد. قوانين مربوط به بيمة حوادث ناشي از كار ‎- كه در چهارچوب آن نظام انجمن‎هاي و بيمه حوادث بوجود آمد‎- در سال 1884 تدوين گرديد.

انجمن ژاپني براي رفاه در صنايع كه در سال 1928 تأسيس شد، يكي از قديمي‎ترين سازمانهاي موجود در آسيا مي‎باشد و به دنبال آن انجمن هندي براي حفاظت كه در سال 1931 تأسيس شد. در كشور استراليا شوراي ملي براي حفاظت و انجمن گال جديد جنوبي، فعاليت‎هاي خود را از سال 1927 آغاز كرده‎اند.

شايد در صنعت معدن بيشتر از هر رشته ديگر در زمينه حفاظت تحقيقات به عمل آمده باشد. انفجار گاز و غبار، موارد حريق، تأسيسات برقي از مسائلي هستند كه درباره آنها كارهاي زيادي صورت گرفته است. بطور كلي صنعت از تحقيقات مربوط به محصولات شيميايي و مصالح ساختماني، مواد استخراجي، ماسك‎هاي تنفسي و غيره استفاده شاياني نموده است.